Zelf kaarsen maken doe je zo

Makkelijk een kaars maken

Kaarsen zijn echte sfeermakers. Ze geven warm licht en maken het gezellig in huis. Zelfgemaakte kaarsen zijn ook leuk om te maken als goedkoop en toch persoonlijk cadeau. Hier lees je precies hoe je zelf kaarsen maakt. 

Kaarsen zuiveren de lucht

Een kaars produceert negatieve ionen die het binnenklimaat zuiveren. Schimmel, stofdeeltjes en zelfs virussen zouden gebonden worden aan de ionen en naar beneden zweven. Bijenwaskaarsen produceren meer ionen dan paraffinekaarsen, en zijn daarom beter verdraagzaam zijn voor mensen met slechte luchtwegen.

Ingrediënten: bijenwas of paraffine? 

Voor een kaars heb je was nodig en een kaarsenpit. De grondstoffen voor een kaars zijn:

  • Bijenwas. Vroeger waren alle kaarsen gemaakt van bijenwas, standaard geel. Bijenwas is duurder, maar heeft een langere brandduur, is zonder giftige stoffen en geeft weinig roet. De smelttemperatuur van bijenwas is 62 tot 65 °C.
  • Paraffine. Je kunt ook kiezen voor paraffine, een aardolieproduct. Voor kaarsen wordt 56/58 het meest gebruikt: dit is het smeltpunt. Voelt een kaars vettig aan? Dan is het slechte kwaliteit. Paraffinekaarsen branden feller (ze zijn heter) en daardoor minder lang dan bijenwaskaarsen. Ze geven meer walm en roet, bevatten giftige stoffen, vaak ook kunstmatige geur en kleur. Voordeel: goedkoper! 
  • Stearine. Voor paraffinekaarsen heb je een extra ingrediënt nodig: stearine. Dit is een type vet en wordt gemaakt van koevet of palmolie. Je hebt zo’n 10% stearine nodig. Stearine zorgt ervoor dat de kaars steviger is en beter brandt.
  • Kaarsenpit. Dit is gewoon een katoenen touwtje. Katoen zuigt de vloeibare brandstof op om deze te laten branden. Gebruik dun katoen voor dunne kaarsen, dikker katoen voor dikkere kaarsen. Let op: een pit is geen lont, een lont zit op een stuk vuurwerk en brandt zelf op. Een pit, ook wel wiek genoemd in België, zorgt voor de capillaire werking, het opzuigen van de gesmolten brandstof. Een wiekvoetje is een gewichtje aan de kaarsenpit die deze in het productieproces centreert, daarom ook wel een centreerder genoemd. 

Waar koop je dat? Waar vind ik dat? 

Koop je kaarseningrediënten bij de betere hobbyzaak (zoek dan wel op kaarsenlont, en vertel de uitbater dat ie ’t verkeerd heeft, het is een kaarsenpit!) of kijk eens in huis. Stompjes van oude kaarsen kun je prima hergebruiken zonder stearine, en zogeheten slagerstouw (voor de rollade!) is ook gemaakt van katoen. Je hebt verder nodig: een oude kookpan om de was in te smelten, kaarsenhouders (lege potjes, oude glazen of een heuse kaarsenmal, smeer die dan in met een beetje olijfolie), een schaar en cocktailprikkers. 

Zelf kaarsen maken

Simpel recept voor kaarsen maken

Lees eerst het hele recept voordat je je handen verbrandt. 

  1. Verzamel je kaarsingrediënten. Kaarsenrestjes of nieuwe kaarsenwas, kaarsenpitten met wiekvoetjes, kaarsenhouders, cocktailprikkers, schaar, ovenhandschoenen of BBQ-handschoenen.
  2. Zet twee pannen klaar op het fornuis. De techniek om was te smelten heet au bain-marie. Je hebt twee potten nodig. De oude kookpan waar je de was in doet, en een grotere pan waarin de oude kookpan past. Vul de grotere pan met water om de was straks te smelten. 
  3. Zelf de kaarsenpit maken. Heeft je kaarsenpit nog geen wiekvoetje? Haal de kaarsenpit door het voetje, knip af, en bind het andere end aan een cocktailprikker, ter lengte van je kaarsenhouder. Plaats deze op je kaarsenhouder, klaar om gegoten te worden. Zorg ervoor dat de kaarsenpit precies lang genoeg is zodat deze mooi hangt en de bodem raakt. Daarvoor kun je gewoon de pit rollen op je stokje. 
  4. Ze smelten de kaarsen! Zet het vuur niet te hoog, het water hoort niet te koken. Zet er anders een warmhoudplaatje onder. Roer af en toe met een cocktailprikker zodat de was goed smelt, egaal en volledig. Heb je oude kaarsen gebruikt? Haal de oude lonten uit de was. Gebruik ook hier een stokje, niet je bestek waarmee je straks eet. 
  5. Gesmolten? Gieten! Handschoenen aan. Pak de oude pan (heet!) en giet de gesmolten kaarsenwas in de kaarsenhouders. Begin met een bodempje, dat zal even stollen. Giet de rest. 
  6. Knip je kaarsenpit door. Klaar! Bewonder je werk, geef jezelf een schouderklopje. 

Geurkaarsen en gekleurde kaarsen

Bovenstaande kaarsen zijn al helemaal prima. Maar je kun next level gaan. Voeg geurolie toe of speciale geurkaarsensetjes (of kijk gewoon wat daar dan in zit en maak dat zelf). De betere hobbyzaak kan je ook adviseren over kleurstoffen.  Let op dat je de juiste kleurstof koopt voor jouw gekozen kaarsenwas. Gebruik ook geen vloeibare kleurstoffen, die scheiden van de kaarsenwas. Gebruik je paraffine? Dan kun je ook wasco krijt (kleurkrijt) gebruiken, dat is immers ook gemaakt van paraffine. 

Praktische tips voor kaarsen maken

  • Duurt smelten te lang? Snijdt de oude kaarsen in blokjes. LET OP: kaarsen zijn wat vettig, dus glad, dus dat mes kan glijden.
  • Oude kleren aan. Die ene spetter verknalt je galajurk. Trek wat ouds aan. 
  • Met kinderen doen? Vertel wat je gaat doen. Vertel wat auw doet. Niet met een mes, schaar of vuur spelen. Laat ze bijvoorbeeld de stukken was in de oude pan doen, en helpen met de kaarsenpit maken. 
  • Alleen witten kaarsen en geen kleurstof? Laat je kinderen het glas van binnen schilderen vooraf. Leuk kliederwerkje en geeft leuk effect bij verlichting. 
  • Kaarsvet verwijderen. Van je muren haal je kaarsenvlekken met een föhn en afwasmiddel. Van je tafel met sponsje of doekje met heet water, komt vanzelf los. Bij hout krap je eerst het grootste gedeelte weg, daarna föhn er direct op en deppen met keukenpapier, of een oud vod erop leggen met strijkbout erbovenop. Voorkom dat het kaarsenvet in contact komt met de strijkbout, dat verbrandt en meurt en blijft lelijk. Bij houten meubels helpt white spirit. En bij marmer gebruik je juist een zakje met ijsklontjes, zodat het kaarsvet hard wordt en je het met een plastic of houten spatel kunt wegbikken. Kaarsvet in een glas haal je weg met heet water, het kaarsvet smelt en drijft naar boven. 
Zelf gekleurde kaarsen maken

Kaarsen maken vroeger

Voor de industriële revolutie waren er geen gloeilampen, alleen olielampen en kaarsen. Kaarsen worden al eeuwenlang gebruikt: door de Egyptenaren (14e eeuw voor Christus), de Etrusken (enkele eeuwen voor Christus) en later door de romeinen. Kaarsen werden gemaakt van bijenwas of vet. Middeleeuwse kaarsen werden vooral met koeien- of schapenvet gemaakt, oftewel: 100% stearine kaarsen. Deze stonken wel, dus bijenwas was de luxe variant voor bijzondere gelegenheden. De pit werd van vlas of katoen gemaakt. 

De oudste manier om kaarsen te maken heet tonken, het onderdompelen van de pit in de gesmolten was en deze omhoog trekken. Na uitharding volgde een tweede, derde etc. onderdompeling. De puntige uiteinden werden afgesneden. Het onderdompelen werd eerst los gedaan, later middels een rek met een aantal pitten evenredig aan elkaar. 

Kaarsweetjes

  • Stearine. Afgeleid van het oudgriekse stear (στεαρ). Dat betekent rundvet. Des te ouder een rund is bij de slacht, des te meer stearine het rundvet bevat. Zonder stearine druipt een paraffinekaars eerder en trekt deze sneller krom. 
  • Vermogen en licht. Een vlam heeft een thermisch vermogen van ca 77W en 13 Lumen licht.
  • Een vlammende kaars heeft verschillende kleuren en hittezones. De blauwe zone aan de basis heeft een temperatuur van 1200 – 1400 °C. De donkere zone in het midden heeft de laagste temperatuur, van 800 à 1000 °C. De gele zone heeft een temperatuur van 1200 °C. Boven de gele zone, de vlammantel, is er iets minder lichtsterkste maar meer hitte, a 1400 °C. 
  • Candels. Het Latijnse woord voor kaars is candela, waar ook het woord kandelaar vandaan komt. 
  • Gietmethoden. Naast tonken en handmatig gieten zijn er de volgende gietmethoden: opdrukmachine, op- & aftrekmachine, pijpmethode, handmatige trekmethode. 
  • Accessoires. Weet je Scrooge nog? Die liep rond met een kaarsdrager, met een houder voor de kaars, een voet en een handvat voor het vasthouden. Een kaarsendover heeft een kapje waarmee je de kaars zijn zuurstof ontneemt. Een kaarsensnuiter lijkt op een schaar en is bedoeld om de pit bij te snoeien, om te voorkomen dat de vlam te groot wordt. Let op dat de pit niet in de kaars valt. 
Weetjes over kaarsen en hoe je ze maakt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *